Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. kilmä (külmä) FP    'hideg (mn fn), fagy (fn); hűl, megfagy'  de 'kalt; Kälte, Frost; kalt werden, gefrieren, erfrieren'  en 'cold; coldness, frost; become cold, freeze (to death)'



    UEW № 1311 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Hideg


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    finn kylmä 'kalt, kühl; Kälte'
     kylmää- 'kühlen, kälten, kalt machen'
     kylmene- 'kalt werden'
     
    észt külm 'kalt; Kälte, Frost'Gen. külma
     külma- 'erkalten, kalt werden; frieren, gefrieren, erfrieren'
     
    számi/lappLkalmas 'kalt'Attr. kalˈma
    Lkaľmē- '(unpers.) der Boden ist gefroren; frieren, verfroren sein (von einem Menschen)'
    Ngâlmâs -lˈbm- 'frozen'
    Ngâlˈbme -lm- '1. freeze (impers. causing a frozen crust to form on snow, or ice to form on water), 2. form (intr.) a layer of ice on, freeze over'
    Ngâlˈbmâ 'frozen'
    Notkɛ̮̄лmas 'kalt'T.I.Itkonen, WbKKlp:105
    Notkȧ̬l̨̄m̄e- 'kalt werden (der Erdboden), sich erkälten (ein Glied), gefrieren (Wasser und ein nasser Gegenstand, z. B.ein Kleidungsstück)'
    Kldkɛ̮лḿas 'kalt'T.I.Itkonen, WbKKlp:105
    Kldkȧ̬l̨̄me- 'kalt werden (der Erdboden), sich erkälten (ein Glied); gefrieren (Wasser und ein nasser Gegenstand, z. B.ein Kleidungsstück)'
    Tka̭лmcs 'kalt'T.I.Itkonen, WbKKlp:105
    Tka̭l̨̄me- 'kalt werden (der Erdboden), sich erkälten (ein Glied); gefrieren (Wasser und ein nasser Gegenstand, z. B.ein Kleidungsstück)'
     
    mordvinEkeľme 'kalt; Kälte, Frost'
    Ekeľme- 'frieren, gefrieren, kalt werden'
    Mkeľmä 'kalt; Kälte, Frost'
    Mkeľme- 'frieren, gefrieren, kalt werden'
     
    mari/cseremiszKBkəlmə 'gefroren, erfroren'
    Ukə̑lme 'gefroren, erfroren'
    Bkə̑lme 'zugefroren'
     
    udmurt/votjákSki̮n 'Frost, Kälte, frostig, gefroren'
    Ski̮nmi̮- 'frieren, gefrieren'
    Kkə̑n 'Frost, Kälte, frostig, gefroren'
    Kkə̑nmə̑- 'frieren, gefrieren'
    Gkı̣̑n 'Frost, Kälte, frostig'
    Gkı̣̑nmı̣̑- 'frieren, gefrieren'
     
    komi/zürjénSki̮n 'gefroren, kalt'
    Ski̮nmi̮- 'gefroren, erfroren, kalt'
    Pki̮n 'gefroren, kalt'
    Pki̮nmi̮- 'gefroren, erfroren, kalt, frostig'
    POkѳn 'gefroren'
    POkѳnmi·- 'frieren, erfrieren, gefrieren, kalt werden'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Im Lapp. ist der â-Stamm (< *e) sekundär.

    Nomen-Verbum.




    Bibliográfia
    • ÁKE 323 = Munkácsi, Bernát, Árja és kaukázusi elemek a finn-magyar nyelvekben. 1. kötet. Magyar szójegyzék s bevezetésül: a kérdés története. Budapest 1901.
    • Beitr 43 = Paasonen, H., Beiträge zur finnischugrisch-samojedischen Lautgeschichte Budapest 1917 (Sonderdruck aus Keleti Szemle XIII–XVII).  
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Steinitz: FgrVok 28 = Steinitz, Wolfgang, Geschichte des finnisch-ugrischen Vokalismus. Stockholm 1944 (Acta Instituti Hungarici Universitatis Holmiensis. Series B, Linguistica. 2).
    • Wichmann: FUF 15: 41 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: FUF 29: 232, 294, 298, 323, 31: 183, = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Setälä: JSFOu 14/3: 46 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Setälä: JSFOu 17/4: 6 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • Beke: KSz 14: 348 = Keleti Szemle. Revue Orientale. 1–21. Budapest 1900–1932.
    • E.Itkonen: LpChr 107 = Itkonen, Erkki, Lappische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und Wörterverzeichnis. Helsinki 1960 (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VII).
    • Ahlqvist: MMdGr 156 = Ahlqvist, August, Versuch einer mokscha-mordwinischen Grammatik nebst Texten und Wörterverzeichnis. St. Petersburg 1861 (Forschungen auf dem Gebiete der ural-altaischen Sprachen. I. Theil).
    • Paasonen: MordChr 75 = Paasonen, H., Mordwinische Chrestomathie mit Glossar und grammatikalischem Abriss. 2. Auflage (1953). (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. IV)
    • Uotila: MSFOu 65: 374 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • Lehtisalo: MSFOu 72: 321 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • MUSz 787, 881 = Budenz, József, Magyar–ugor összehasonlitó szótár. Budapest 1873–1881.
    • Bereczki: NyK 70: 33 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Lytkin: NyK 71: 98 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Sauvageot: Rech 93 = Sauvageot, Aurélien, Recherches sur le Vocabulaire des Langues Ouralo-Altaiques. Thése proposée á la Faculté des Lettres de l'Université de Paris. Budapest 1929.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Genetz: Suomi 1897/3/13: 8, 46, 47
    • Uotila: SyrjChr 96 = Uotila, T. E., Syrjänische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und etymologischem Wörterverzeichnis. Helsinki 1938. (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VI).
    • Wichmann: TscherT 59 = s. Wichm [tscher]
    • VglWb 1: 212 = Donner, O., Vergleichendes Wörterbuch der finnisch-ugrischen Sprachen. Leipzig I, 1874 ; II, 1876; III, 1888.
    • Räsänen: Vir 1947: 169 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.
    • Lytkin: VokPerm 192 = Лыткин, В. И., Исторический вокализм пермских языков Москва 1964.
    • Anderson: Wandl 136 = Anderson, Nikolai, Wandlungen der anlautenden dentalen spirans im ostjakischen. St.-Pétersbourg 1893 (Mémoires de l'Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg. VII série. Tome XL, No„– 2 et dernier).
    • Wichmann: WotjChr 70 = s. Wichm [wotj]