Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. le- FU    'van, lesz, él'  de 'sein, werden, leben'  en 'be, exist, will be, live (intr)'



    UEW № 470 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Élet. Életkor,  Lét


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    finn lie- 'dürfen, mögen, (vielleicht) werden'Vx1Sg, Vx2Sg. lienen, lienet...
     
    észt lee- 'werden'
     
    számi/lappLliehkē - 'be (both as copula and in the sense of occur live, exist, etc)'
    Llǟhkē- 'be (both as copula and in the sense of occur live, exist, etc)'
    Nlǣ- 'be (both as copula and in the sense of occur live, exist, etc)'
    Nlœ- 'be (both as copula and in the sense of occur live, exist, etc)'
    Nlœkke- 'be (both as copula and in the sense of occur live, exist, etc)'
    Klea- 'sein werden'1315
    Kla- 'sein werden'1315
    Klie- 'sein werden'1315
    Klē- 'sein werden'1315
    Kli̊̄- 'sein werden'1315
    Kli- 'sein werden'1315
    Klė- 'sein werden'1315
    Kle- 'sein werden'1315
     
    ? mordvinEľevks 'Junges (v. Tieren); Kind'
    Mľäfks 'Junges (v. Tieren); Kind'
     
    mari/cseremiszKBliä- 'sein, werden, möglich sein; kalben, lammen, füllen'
    Ulia- 'sein, werden, möglich sein; kalben, lammen'
    Blija- 'können, dürfen; werfen (Kuh, Stute, Schaf, Zicke)'
     
    udmurt/votjákSlu- 'sein, werden; möglich sein'
    Klu̇- 'sein, werden; möglich sein'
    Gluı̣̑- 'sein, werden; möglich sein'Wichm [wotj]
     
    komi/zürjénSlo- 'werden, entstehen, geschehen, sich ereignen, sein'
    Pvo- 'werden, geschehen'
    POlu·- 'werden, geschehen'
     
    magyar lë- 'sein, existieren; werden; geschehen; geboren werden'
     lét 'das Sein, Existenz, Wesen, Geburt, Ursprung'
    reglé- 'sein, existieren; werde;, geschehen; geboren werden'
    reglő- 'sein, existieren; werde;, geschehen; geboren werden'
    reglöj- 'sein, existieren; werde;, geschehen; geboren werden'
    Altlét 'Geburt, Ursprung'
    ÚESz.lesz
    ÚESz.lét


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Vö. jukagir le- 'van; lesz, él'.

    A mordvin vks, fks képző.

    A cseremisz j, votják, zürjén v (a votják luvoz stb. és zürjén love̮ stb. alakokban) és magyar v másodlagos. Az alapnyelvi kiinduló alak magánhangzóra végződő egyszótagú tő volt, mivel egy eredeti szóbelseji v vagy j a lappban megőrződött volna.



    Bibliográfia
    • Sajn: Dem 104 = Sajnovics, Joannis, Demonstratio. Idioma Ungarorum et Lapponum idem esse. Tyrnaviae [1771?].
    • Toivonen: FUF 21: 122 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: FUF 30: 1 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Paasonen: FUF 7: 21 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Collinder: JukUr 81 = Collinder, Björn, Jukagirisch und Uralisch. Uppsala – Leipzig 1940 (Uppsala Universitets Ärsskrift. Recueil de travaux publié par l'université d'Uppsala 1940: 8).
    • Jókay: MNy 25: 275 = Magyar Nyelv. 1–, Budapest 1905–.
    • Uotila: MSFOu 65: 255 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • MSzFE = A magyar szókészlet finnugor elemei. 1–3. Föszerkesztő: Lakó György. Szerkesztő: Rédei Károly [1–3] és K. Sal Éva [3]. Munkatársak: Erdélyi István, Fabricius-Kovács Ferenc, Gulya János, K. Sal Éva, Vértes Edit. Budapest 1967, 1971, 1978.
    • Budenz: MUSz 698 = Budenz, József, Magyar–ugor összehasonlitó szótár. Budapest 1873–1881.
    • NyH7
    • Rédei: NyK 70: 160 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Budenz: NyK 7: 13 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • SzófSz = Bárczi, Géza, Magyar Szófejtő‘ Szótár. Budapest 1941.
    • TESz = A magyar nyelv történeti-etimológiai szótára. I–III. Főszerk. Benkő Loránd. Szerk. Kiss Lajos – Papp László (1–2), Kubínyi László – Papp László (3). Budapest 1967–1976.
    • VglWb 1: 1084 = Donner, O., Vergleichendes Wörterbuch der finnisch-ugrischen Sprachen. Leipzig I, 1874 ; II, 1876; III, 1888.
    • Toivonen: Vir 1953: 346 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.