Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. pälkä FP U   'hüvelykujj'  de 'Daumen'  en 'thumb '



    UEW № 723 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Testrészek


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    számi/lappLpielˈkē ~ pälˈke 'Daumen (auch an einem Handschuh)'
    Nbœlˈge -lg- 'thumb, great toe'
    Notpieᵢlk 'Daumen'1632
    Kldpieᵢlk 'Daumen'1632
    Tpieᵢlke 'Daumen (auch an einem Handschuh)'1632
    Kpieᵢlke 'Daumen (auch an einem Handschuh)'
     
    mordvinEpeľka 'peukalo, isovarvas; Daumen, große Zehe'SKES (Paasonen)
    Mpäʟ́kä 'peukalo, isovarvas; Daumen, große Zehe'
     
    udmurt/votják pe̮li̮ 'Daumen'URS
    Spe̮ľi̮ 'Daumen'
    Kpȯľə̑ 'Daumen'
     
    komi/zürjénSpel 'Daumen'
    Ppev 'Daumen'
    POpel 'Daumen'
     
    ? nyenyecOpīkće 'Daumen'383
     
    ? enyecChfīt́u 'Daumen'
    Bfīďu 'Daumen'
     
    ? nganaszan feája 'Finger'
     fjääka 'Finger'MSFOu: 64:39 (Klaproth)
     
    ? kamassz pidi 'Daumen'


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    In den sam. Wörtern sind jur. kće, jen. ťu, ďu, twg. ka, kam. di Suffixelemente. Im Falle eines fur die Grundsprache zu rekonstruierenden Auslautvokals *ä hätte das Element l der Konsonantenverbindung *lk im Sam. erhalten bleiben müssen.

    Die lapp. und perm. Wörter weisen — mit Ausnähme von wotj. pe̮ĺi̮, pȯĺə̑, das auch ein Schreibfehler statt pe̮li̮, pȯlə̑ sein kann — auf *lk, das mord. Wort auf *ĺk. Möglicherweise ist mord. ĺk sekundär.

    Nach SKES (s. peukalo) ist das mord. Wort eventuell eine Ableitung zu E piĺge, M piĺgä 'Fuß' mit dem Deminutivsuffix ka, . Lautlich nicht akzeptierbar. Mord. piĺge, piĺgä s. unter *päĺkɜ 'Fuß' FU.

    Die Zuordnung von finn. peukalo 'Daumen', (SKES dial.) peuka-sormi, est. peial (Gen. peigla, peidla) und liv. pegal (Castrén: Suomi 1844: 30; Lindström: Suomi 1852: 169; Ovigstad: ASSF 12: 169; Setälä: FUFA 12: 108, JSFOu. 30/5:54; E. Itkonen: LpChr, 86 mit ?; ESK) stößt auf lautliche Schwierigkeiten.

    Wog. (ÁKE 613) T päji, K på̄jä, (Kann., mitg. Stein., WogVok. 176) P pɑ̄j, So. pɑ̄ja 'Daumen' gehört wegen des *j (< *ŋ) nicht hierher.



    Bibliográfia
    • ÁKE 613.00 = Munkácsi, Bernát, Árja és kaukázusi elemek a finn-magyar nyelvekben. 1. kötet. Magyar szójegyzék s bevezetésül: a kérdés története. Budapest 1901.
    • Qvigstad: ASSF 12: 169 = s. Acta.
    • Beitr 44.00 = Paasonen, H., Beiträge zur finnischugrisch-samojedischen Lautgeschichte Budapest 1917 (Sonderdruck aus Keleti Szemle XIII–XVII).  
    • Collinder: CompGr 376.00 = Collinder, Björn, Comparative Grammar of the Uralic Languages. Stockholm 1960.
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Wichmann: FUF 15: 10 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Toivonen: FUF 20: 79 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Setälä: FUFA 12: 108 = Anzeiger der Finnisch-ugrischen Forschungen [Angaben s. unter FUF]
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Setälä: JSFOu 30/5: 54 = Suomalais-ugrilaisen Seuran Aikakauskirja. Journal de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1886–.
    • E.Itkonen: LpChr 86.00 = Itkonen, Erkki, Lappische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und Wörterverzeichnis. Helsinki 1960 (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VII).
    • Halász: NyK 23: 441 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Paasonen: NyK 38: 269 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Honti: NyK 76: 371 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • SKES (peukalo) = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Lindström: Suomi 1852: 72