Uralonet
MTA Nyelvtudományi Intézet MagyarEnglishDeutsch   InformációkSúgó

  1. śurme U    'vadállat'  de 'wildes Tier'  en 'wild animal '



    UEW № 986 Sorszám szerint: << Előző Következő >> Új keresés

    Fogalomkör: Állatfajok


    Egyeztető rész - (leány)nyelvi adatok
     
    számi/lappKot́š́ɛ̮r̆m̄ᵅ 'Wolf, Teufel'
    Nott́š́ɛ̮r̆m̄ᵅ 'Wolf, Teufel'
    Kldt́š́ị̑r̆m 'Wolf, Teufel'T.I.Itkonen, WbKKlp:656-7
    Kt́š́ị̑r̆m 'Wolf, Teufel'
     
    mari/cseremiszKBsə̑rmə̑ 'Luchs'FUF:6:24
    Ušurmaŋγe 'Luchs'FUF:22:130
    Ušurmaŋše 'Luchs'
    Bšurmaŋše 'Luchs'
     
    ? hanti/osztjákDNt́ürəm 'ein Tier Hermelin, Wiesel, Schneewiesel, Marder (?)'Ostjakisches:917-8
    Niśurəm 'Hermelin, Wiesel'
     
    nyenyecOPpīn sārmi 'eine Eule, ?, Syrnium aluco' 'Nacht'
    Osārmik 'Raubtier, Wolf, Tier'Juraksamojedisches:405
    Oχārdan sārmik 'Schabe'χārd 'Hütte, Haus, Dorf, Stadt'
    Opīn sārma 'eine Eule, ?, Syrnium aluco' 'Nacht'Juraksamojedisches:381
     
    enyec sâme 'Wolf'
     
    szölkupTasuurem 'wildes Tier'
    Tursūri̮p 'wildes Tier'MSFOu:122:326
    Turtī̮mpi̮ti̮ľ sūri̮p 'Vogel (fliegendes Tier)'tī̮mpi̮- 'fliegen'MSFOu:122:328
    Nhúurup 'wildes Tier'
    Kesúuram 'wildes Tier'
    Kesúurêm 'wildes Tier'
     
    tajgi sarma 'Tetrao bonasia'Beitr:219


    Magyarázat
    MagyarDeutsch

    Jur. ik und möglicherweise auch a und i sind Ableitungssuffixe.

    Die Zugehörigkeit des ostj. Wortes ist unsicher, da das anlautende ť bzw. ś auf ursprüngliches *ć zurückgeht.

    Zum Bedeutungsverhältnis der Wortfamilie vgl. ung. férëg 'Wurm, Ungeziefer' ~ 'wildes, schädliches Tier: Maus, Ratte, Iltis, Wolf, Bär' (MSzFgrE, TESz.) und osm. qurt 'Wurm' ~ 'Wolf'.

    Setälä (FUF 2: 265) hat finn. saarva, saarvas, sarva 'Lutra vulgaris' und lapp. N čœvres id. hierzu gestellt, was jedoch nicht akzeptiert werden kann (zum finn. und lapp. Wort s. auch SKES).

    Das von Collinder (FUV mit?) hierzu gestellte lapp. N čœrbmâk 'reindeer calf aged between half a year and a couple of months over a year' gehört aus semantischen Gründen nicht in diesen Zusammenhang. Setälä (FUFA 12: 114; JSFOu. 30/5: 47) hat jur. sirej 'jähriges Rentierkalb' mit diesem lapp. Wort zusammengestellt. Diese Wörter können aber wegen des unterschiedlichen inlautenden Konsonantismus nicht zusammengehören.

    Äimä (MSFOu 45: 254—5) hat das oben genannte ostj. Wort mit wotj. jurmek, urmek, d́u̇rmek 'Kaninchen', tu̇d́ə̑ urmek 'Wiesel; Mustela vulgaris' verbunden, was jedoch aus lautlichen Gründen nicht akzeptiert werden kann.

    Wotj. śor 'Marder' und syrj. śer 'куница' (Beke, CserNyt. 84; Uotila: MSFOu. 65: 354; Toivonen: Vir. 1951: 315; N. Sebestyén: NyIOK 1: 359; ALH 1: 284; FUV mit?) können wegen des ursprünglich palatalen Vokalismus nicht hierzu gestellt werden.



    Bibliográfia
    • Mikola: ALH 17: 72 = Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae. 1–, Budapest 1951–.
    • N.Sebestyén : ALH 1: 284 = Acta Linguistica Academiae Scientiarum Hungaricae. 1–, Budapest 1951–.
    • Jacobsohn: ArUgrof 32 = Jacobsohn, Hermann, Arier und Ugrofinnen. Göttingen 1922.
    • Beitr 219-20 = Paasonen, H., Beiträge zur finnischugrisch-samojedischen Lautgeschichte Budapest 1917 (Sonderdruck aus Keleti Szemle XIII–XVII).  
    • Collinder: CompGr 376 = Collinder, Björn, Comparative Grammar of the Uralic Languages. Stockholm 1960.
    • ESK = Лыткин, В.И. – Гуляев, Е.И. Краткий этимологический словарь коми языка. Москва 1970.
    • Beke: FUF 22: 116 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Wichmann: FUF 6: 24 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • Uotila: MSFOu 65: 354 = Suomalais-Ugrilaisen Seuran Toimituksia. Mémoires de la Société Finno-Ougrienne. 1–, Helsinki 1890–.
    • N.Sebestyén : NyIOK 1: 359
    • Mikola: NyK 66: 41 = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • Kálmán: Obi-ugor állatnevek 23.00
    • E.Itkonen: UAJb 28: 60 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • Anderson: Wandl 133 = Anderson, Nikolai, Wandlungen der anlautenden dentalen spirans im ostjakischen. St.-Pétersbourg 1893 (Mémoires de l'Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg. VII série. Tome XL, No„– 2 et dernier).