Uralonet
Institut für Sprachwissenschaft, Ungarische Akademie der Wissenschaften MagyarEnglishDeutsch   InformationenHilfe

  1. leme (lēme) FU    'lé, leves'  de 'Saft, Suppe'  en 'juice, soup'



    UEW № 474 nach laufender Nummer: << vorherig folgend >> neue Suche

    Begriffsklasse: Speisen


    Vergleichender Abschnitt - (verwandt)sprachliche Daten
     
    Finnisch  liemi 'Suppe, Brühe'Gen. liemen
     
    Estnisch  leem 'Suppe (bes. mit Fleisch), Brühe, Dekokt, Feuchtigkeit'Gen. leeme
     
    SaamiLliepma 'Fleischbrühe, Fischbrühe, Bouillon'
    Nliebmâ -m- 'broth, fish-stock'
    Notliemm 'Suppe'1430
    Kldlīmm 'Suppe'1430
    Tlīmm 'Suppe'1430
     līmm 'Suppe'
     
    MordwinischEľem 'Fett, Talg, Suppe'
    Mľäm 'Fett, Talg, Suppe'
     
    Mari/TscheremissischKBlem 'Suppe, Bouillon'
    Ulem 'Suppe, Bouillon'
    Blem 'Fleischbrühe'
     
    Wotjakisch/UdmurtischSli̮m 'Scherbett'
    Sč́ori̮g-li̮m 'Fischsuppe'č́ori̮g 'Fisch'
    Klə̑m 'Scherbett'
     
    ? Komi/SyrjUdľem 'Gallerte, Gelee'
    Iľem 'Suppe'Wied [mord]
     
    Mansi/WogulischTJlɑ̄m 'Suppe, Brei'FUF: 14:40 (Kannisto)
    KUlɔ̈̄m 'Suppe, Brei'
    Plām 'Suppe, Brei'
    Solām 'Suppe, Brei'
     
    Ungarisch  'Saft, Brühe, Suppe'Akk. levet
    reg 'Saft, rühe, Suppe'
    regléh 'Saft, rühe, Suppe'
    regléj 'Saft, rühe, Suppe'
    reglev 'Saft, rühe, Suppe'
    reglév 'Saft, rühe, Suppe'
    reglej 'Saft, rühe, Suppe'
    reg 'Saft, rühe, Suppe'


    Erklärung
    MagyarDeutsch

    Vgl. juk. läp 'Blut'.

    Der Anlaut in syrj. ľe- anstelle des zu erwartenden regelmäßigen li̮- ist durch den Einfluß von ľem 'Leim' bzw. durch die Vermischung der beiden Wörter zu erklären.



    Literatur
    • Gyarm: Aff 75, 78, 162, 371 = Affinitas lingvae Hvngaricae cvm lingvis Fennicae originis grammatice demonstrata. Nec non vocabvlaria dialectorvm Tataricarvm et Slavicarvm cvm Hvngarica comparata. Avctore Samvele Gyarmathi. Gottingae 1799.
    • Steinitz: FgrVok 51 = Steinitz, Wolfgang, Geschichte des finnisch-ugrischen Vokalismus. Stockholm 1944 (Acta Instituti Hungarici Universitatis Holmiensis. Series B, Linguistica. 2).
    • Uotila: FUF 26: 163 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • E.Itkonen: FUF 29: 311, 319, 31: 301 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • FUV = Collinder, Björn, Fenno-Ugric Vocabulary. An Etymological Dictionary of the Uralic Languages. Stockholm 1955.
    • E.Itkonen: LpChr 135 = Itkonen, Erkki, Lappische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und Wörterverzeichnis. Helsinki 1960 (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VII).
    • Ahlqvist: MMdGr 151 = Ahlqvist, August, Versuch einer mokscha-mordwinischen Grammatik nebst Texten und Wörterverzeichnis. St. Petersburg 1861 (Forschungen auf dem Gebiete der ural-altaischen Sprachen. I. Theil).
    • Fábián: MNyszet 6: 40 = Magyar Nyelvészet. 1–6, Pest 1856– [tatsächlich: 1855–] 1861.
    • MSzFE = A magyar szókészlet finnugor elemei. 1–3. Föszerkesztő: Lakó György. Szerkesztő: Rédei Károly [1–3] és K. Sal Éva [3]. Munkatársak: Erdélyi István, Fabricius-Kovács Ferenc, Gulya János, K. Sal Éva, Vértes Edit. Budapest 1967, 1971, 1978.
    • MUSz 688 = Budenz, József, Magyar–ugor összehasonlitó szótár. Budapest 1873–1881.
    • NyH7
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • Strahlmann 247 = Strahlmann, Johann, Finnische Sprachlehre für Finnen und Nicht-Finnen. Mit Beziehung auf die Aehnlichkeit der finnischen Sprache mit der ungarischen... St. Petersburg 1816.
    • Lindström: Suomi 1852: 55
    • SzófSz = Bárczi, Géza, Magyar Szófejtő‘ Szótár. Budapest 1941.
    • TESz = A magyar nyelv történeti-etimológiai szótára. I–III. Főszerk. Benkő Loránd. Szerk. Kiss Lajos – Papp László (1–2), Kubínyi László – Papp László (3). Budapest 1967–1976.
    • Bouda: UAJb 20: 88 = Ural-Altaische Jahrbücher. 24–, Wiesbaden 1952– [Fortsetzung von UJb.]
    • VglWb 1: 826, 953, 966 = Donner, O., Vergleichendes Wörterbuch der finnisch-ugrischen Sprachen. Leipzig I, 1874 ; II, 1876; III, 1888.