Uralonet
Research Institute for Linguistics, HAS MagyarEnglishDeutsch   InformationHelp

  1. śale- FU    'vág, hasít'  de 'schneiden, spalten'  en 'cut (v), cleave, split '



    UEW № 928 By No.: << Previous Next >> New search



    Set of correspondences
     
    ? Finnish sali- 'spleißen'
     sale 'Kienholzspleiße'Gen. saleen
     
    ? Saami/LappishNčuollâ -l- 'chop, cut; cut across, strike, chop or cut branches off'
    Nsāllâ- -l- 'make a line or groove in something'< Finnish
    Kotšuo̭llɒ- 'schlagen, hacken, hsuen (bes. Erde, Eis)'
    Ptšuo̭llɒ- 'schlagen, hacken, hauen (bes. Erde, Eis)'T.I.Itkonen, WbKKlp: 689 (Itkonen)
     
    Hungarian ?szilánk 'Splitter Span, Spleiße'
    regculák 'faoszlop, cölöp; Holzsäule, Pfahl, Pfosten'
    regculáp 'faoszlop, cölöp; Holzsäule, Pfahl, Pfosten'
    regcúláp 'faoszlop, cölöp; Holzsäule, Pfahl, Pfosten'
    regszulák 'faoszlop, cölöp; Holzsäule, Pfahl, Pfosten'
    regszúláp 'faoszlop, cölöp; Holzsäule, Pfahl, Pfosten'
    regszilács 'gyaluforgács; Hobelspan'
    regsziács 'gyaluforgács; Hobelspan'
    regszíács 'gyaluforgács; Hobelspan'
    regszijács 'gyaluforgács; Hobelspan'
    regszivács 'gyaluforgács; Hobelspan'
    regszilak 'darab szelet; Stück, Schnitzel'
    regszilok 'darab szelet; Stück, Schnitzel'
    regszilos 'szilánkos;spleißig langfaserig'
    reg?szil- 'hasít farag, gyalul; schneiden, spalten, schnitzen, hobeln'


    Commentaries
    MagyarDeutsch

    In i von finn. sali- verbirgt sich das FU Verbalsuffix *j (*salej > *sale- > sali-).

    Das Ung. gehört hierher, wenn l in szil- (~ altung. *szol-, *szul-) zum Stamm gehört und kein Hiatustilger ist. In diesem Fall sind die Formvarianten (dial.) szí-, szív- 'húz, nyújt; ziehen, strecken, dehnen' (szilács ~ sziács, szivács usw.) möglicherweise durch eine Lautentwicklung sziló > *szilyó > *szijó > szió > szivó usw. entstanden; es ist aber auch möglich, daß sziló usw. eine Ableitung des Verbs szil- und szió, szivó usw. Ableitungen von szi-, sziv- darstellen. Ist aber l ein Hiatustilger, so ist szil- eine Formvariante von szí-, szív. — Ableitungen der zu szil- gehörenden *szol-, *szul- Formvarianten (vgl. altung. zollot caro, ɔ: szollot karó) sind szulák > culák, culáp. Zur Lautentsprechung i ~ o (u) vgl. joharfa ~ juharfa ~ iharfa 'Ahornbaum', szivárvány ~ szovárvány 'Regenbogen'.

    Onomat.

    Tscher. KB U B šula- 'schneiden (KB U), kastrieren (KB), zuschneiden (B)' (s. Literatur) gehört nicht hierher, weil es eine Ableitung von KB U šua- 'schnitzeln (mit dem Messer) (KB U), behauen, in Scheiben schneiden (KB)' ist.

    Wotj. śul 'Schlittensohle, Kufe' (Setälä: FUF 2: 260) gehört aus semantischen Gründen nicht hierher.

    Ostj. (PM) S sålė 'levágott darab; abgeschnittenes Stück' (Setälä: FUF 2: 260; Szilasi: NyK 33: 268; SzófSz.) ist nur einmal belegt, und da auch seine Lautform unsicher ist, kann es kaum als Entsprechung der oben genannten Wörter in Frage kommen.

    Wog. (MSz.) N sɑ̄lėm 'szálka; Span' (MUSz. 297; Setälä: FUF 2: 260; Szilasi: NyK 33: 268; Melich: MNy 11: 415; NyH7; N Sebestyén: NyK 53: 35; SzófSz.) kann wegen des ursprünglichen palatalen Vokalismus (urwog. *ä) nicht hierzu gestellt werden.



    Bibliography
    • Setälä: FUF 2: 260 = Finnisch-ugrische Forschungen. 1–13, Helsingfors – Leipzig 1901–1913; 14–, Helsingfors [später:] Helsinki 1914–.
    • Bereczki: Lakó-Eml 45.00
    • E.Itkonen: LpChr 92.00 = Itkonen, Erkki, Lappische Chrestomathie mit grammatikalischem Abriss und Wörterverzeichnis. Helsinki 1960 (Hilfsmittel für das Studium der finnisch-ugrischen Sprachen. VII).
    • Melich: MNy 11: 415 = Magyar Nyelv. 1–, Budapest 1905–.
    • Pais: MNy 48: 129 = Magyar Nyelv. 1–, Budapest 1905–.
    • Benkő: MNy 51: 330 = Magyar Nyelv. 1–, Budapest 1905–.
    • MUSz 297 = Budenz, József, Magyar–ugor összehasonlitó szótár. Budapest 1873–1881.
    • NyH7
    • Szilasi : NyK 33: 268
    • Pais: NyK 50: 337- = Nyelvtudományi Közlemények. 1–, Pest, [später:] Budapest 1862–.
    • N.Sebestyén : NyK 53: 35
    • Beke: Nyr 75: 473 = Magyar Nyelvő‘r. 1–, Budapest 1872–.
    • SKES = Suomen kielen etymologinen sanakirja. I, Helsinki 1955 [Autor] Y. H. Toivonen; II, 1958 [Autoren] Y. H. Toivonen – Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; III, 1962 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; IV, 1969 [Autoren] Erkki Itkonen – Aulis J. Joki; V, 19
    • SzófSz = Bárczi, Géza, Magyar Szófejtő‘ Szótár. Budapest 1941.
    • Bárczi: Szótöv 54 = Bárczi, Géza, Magyar történeti szóalaktan. 1. A szótövek. Budapest 1958 (EMNyF).
    • Liimola: Vir 1960: 347 = Virittäjä. 1–, Helsinki 1897–.